Tæknin sér um vörnina, en þú stjórnar leiknum: 5 ráð fyrir foreldra
Vélbúnaðurinn frá okkur veitir nauðsynlega grunnvörn og hugarró, en stafrænt uppeldi snýst um meira en bara að loka fyrir. Hér eru hagnýt ráð sem virka með tækninni.
Við hjá Netfriði vitum að öflugur vélbúnaður er algjör forsenda þess að halda heimilinu öruggu. Hann er eins og öryggisbeltið í bílnum – þú vilt helst ekki keyra án þess.
En jafnvel besta tækni í heimi kemur ekki í staðinn fyrir samtalið. Tæknin okkar sér um að sía út draslið og verja netið, sem gefur þér svigrúm til að einbeita þér að því mikilvægasta: Að kenna barninu stafræna skynsemi. Hér eru nokkur ráð sem styrkja netöryggið enn frekar, samhliða búnaðinum okkar.
1. Opið rými = Opið samtal
Þetta er gamalt ráð en sennilega það mikilvægasta. Reynum að halda tölvum og spjaldtölvum í sameiginlegum rýmum, sérstaklega hjá yngri börnunum.
Þegar tækin eru notuð í stofunni eða eldhúsinu, þá er eðlilegra að fylgjast með. Þú þarft ekki að hanga yfir öxlinni á þeim, en bara það að vera nálægt gerir það að verkum að börn eru ólíklegri til að leiðast út í eitthvað misjafnt. Það er líka mun auðveldara að grípa inní og spyrja „Hvað er svona fyndið?" ef þau eru í sömu stofu og þú.
💡 Mundu:
Gerðu netnotkun að félagslegri upplifun, ekki einveru inni í herbergi.
2. „Ekkert að óttast" samningurinn
Jafnvel með bestu vörnum geta börn rekist á eitthvað óþægilegt eða látið blekkjast. Það versta sem getur gerst er að barnið þori ekki að segja þér frá því af ótta við að „missa tölvuna".
Gerðu samkomulag við barnið: Ef þú lendir í vandræðum á netinu, sérð eitthvað ljótt eða gerir mistök, þá máttu alltaf koma til mín. Ég verð ekki reiður og ég mun ekki taka tækið af þér.Við leysum málið saman. Þetta traust er öflugasta vörnin gegn neteinelti og kúgun.
💡 Mundu:
Vertu bakhjarl, ekki lögga. Börn fela mistök ef þau óttast refsingu.
3. Kenndu þeim að þekkja „of gott til að vera satt"
Netfriður stoppar vírusa og þekkta svindlvefi, en svindlarar eru duglegir að finna nýjar leiðir, oft í gegnum spjallforrit í leikjum eins og Roblox eða Fortnite.
Taktu spjallið um „Social Engineering" eða félagslegar blekkingar:
- Ef einhver býður ókeypis V-Bucks: Það er svindl.
- Ef einhver segist vera jafn gamall og þau en vill fá mynd: Það er hættumerki.
- Ef einhver biður þau um að halda leyndarmáli: Segja strax frá.
4. Myndavélin og staðsetningin
Það er góður vani að setja límband eða lítið lok yfir vefmyndavélina á fartölvunni þegar hún er ekki í notkun. Þetta er einföld „analog" lausn sem virkar 100%.
Svo er það staðsetningin (Location services). Farið saman yfir stillingarnar í símanum hjá barninu. Þarf myndavéla-appið eða Snapchat endilega að vita hvar barnið er hverja sekúndu? Oftast er svarið nei.
5. Við erum fyrirmyndirnar (því miður!)
Við vitum að þetta er erfitt. Við erum mörg límd við símana okkar vegna vinnu eða afþreyingar. En börn gera ekki það sem við segjum, þau gera það sem við gerum.
Ef við viljum að börnin leggi frá sér tækin yfir kvöldmatnum, þá verðum við að gera það líka. Búðu til „tækjalaus svæði" eða tíma þar sem fjölskyldan er bara saman. Netfriður sér um að loka fyrir netið á réttum tímum, en það er undir okkur komið að nýta þann tíma í eitthvað skemmtilegt saman.
💡 Mundu:
Tæknin getur stýrt tímanum, en þú stýrir fordæminu.
Lokaorð
Netfriður veitir þér tæknilega vörnina sem þú þarft til að halda heimili þínu öruggu. En samtalið, traust og uppeldið – það er undir þér komið. Saman sköpum við öruggara stafrænt umhverfi fyrir fjölskylduna.
About the Author
Netöryggissérfræðingur með sérstaka áherslu á fjölskylduöryggi og stafrænt uppeldi.
